Το Λυκοπένιο είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό που καταπολεμά τη δράση των ελεύθερων ριζών. Οι ελεύθερες ρίζες δεσμεύονται στη μεμβράνη του κυττάρου και προκαλούν τη διάσπασή του, διαταράσσοντας την ομαλή λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού. Η διαδικασία αυτή ευθύνεται για τη δημιουργία χρόνιων νόσων.
Λυκοπένιο-Ντοµάτα για σίγουρη προστασία
Η ντοµάτα καλλιεργήθηκε συστηµατικά για πρώτη φορά στην Κεντρική και Νότια
Αµερική (Περού). Ήταν άγνωστη στην Ευρώπη µέχρι το 1544, οπότε και οι Ιταλοί της έδωσαν το όνοµα "χρυσό µήλο" (pomi d'oro), για το κίτρινο ή το πορτοκαλί χρώµα που είχε τότε η ώριµη ντοµάτα. Στην Ελλάδα η ντοµάτα ήρθε το 1818, όπως και η πατάτα, αλλά στην αρχή οι καρποί της εθεωρούντο δηλητηριώδεις και τοξικοί
∆ιατροφική αξία της ντοµάτας.
Η ντοµάτα έχει όξινη και ελαφρώς καυστική γεύση, ενώ σηµαντική είναι η θρεπτική της αξία. Η ντοµάτα είναι ευεργετική για την ανθρώπινη υγεία, διότι είναι πλούσια σε βιταµίνες, µέταλλα και ιχνοστοιχεία που βοηθούν στην ρύθµιση σακχάρου στο αίµα, στην δυσκοιλιότητα, καθώς και στην ρύθµιση της χοληστερόλης. Το καθηµερινό µας µενού, πρέπει να περιέχει ντοµάτα - λαχανικά (ωµά ή βρασµένα) δύο φορές την ηµέρα, όπως προτρέπει η σύσταση του παγκόσµιου οργανισµού υγείας: "Eat five" που αναφέρεται στην κατανάλωση τουλάχιστον πέντε µερίδων φρούτων - λαχανικών.
Ιδιαίτερο επιστηµονικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η περιεκτικότητα της ντοµάτας σε πολυφαινόλες και ιδιαίτερα σε φλαβόνες και φλαβανόνες. Η ντοµάτα περιέχει σε υψηλές ποσότητες την θαυµάσια αντιοξειδωτική ουσία "λυκοπένιο" που παρουσιάζει ισχυρότατη αντιοξειδωτική δράση (ισχυρότερη από τη β-καροτίνη) και προφυλάσσει τον οργανισµό από τις καταστροφές που προκαλούν οι τοξικές ελεύθερες ρίζες.
Λυκοπένιο
Οι ελεύθερες ρίζες δηµιουργούνται όταν τα ζεύγη των ηλεκτρονίων που περιβάλλουν τον πυρήνα του κυττάρου διαταράσσονται και αναζητούν ηλεκτρόνια από άλλες ενώσεις. Έτσι, προκαλείται ηλεκτρική αστάθεια στο µόριό τους και ευρεία απορύθµιση των ηλεκτρικών δυναµικών, που οδηγεί στην καταστροφή των κυτταρικών µεµβρανών. Απ' όλα τα καροτινοειδή, το λυκοπένιο είναι αποτελεσµατικότερο στην εξουδετέρωση της καταστρεπτικής µονήρους ελεύθερης ρίζας οξυγόνου. Το λυκοπένιο είναι η φυτοχηµική ουσία που κάνει κόκκινες τις ντοµάτες. Μικρές ποσότητες λυκοπένιου βρίσκονται επίσης στο καρπούζι, στις φράουλες, το πεπόνι
και στο γκρέιπφρουτ. Ωστόσο, οι ντοµάτες φαίνεται ότι αποτελούν την καλύτερη πηγή και ειδικότερα ο ντοµατοχυµός και η τριµµένη ντοµάτα (πολτός ή πουρές ντοµάτας). Πολλές από τις πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι µερικά από τα οφέλη που αποδόθηκαν στη β-καροτίνη, απορρέουν στην πραγµατικότητα από το λυκοπένιο.
Λυκοπένιο κατά του καρκίνου του προστάτη
Tο 1995, ήρθαν για πρώτη φορά στη δηµοσιότητα αναφορές σύµφωνα µε τις οποίες το λυκοπένιο συµβάλει στην πρόληψη του καρκίνου του προστάτη. Έδειξαν ότι οι άνδρες που τρώνε τουλάχιστον δέκα µερίδες τροφών µε βάση τη ντοµάτα εβδοµαδιαίως, έχουν 45% λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο του προστάτη. Αλλά, και στην περίπτωση που τελικά αναπτύσσεται καρκίνος του προστάτη, η θεραπεία µε λυκοπένιο είναι δυνατόν να µειώσει το µέγεθος των όγκων και να κάνει τον καρκίνο λιγότερο επιθετικό.
Το συµπέρασµα αυτό επιβεβαιώθηκε και από µετέπειτα επιδηµιολογικές έρευνες που έδειξαν αυξηµένη συσχέτιση µεταξύ των χαµηλών επιπέδων λυκοπένιου στον ορό, µε τον κίνδυνο προσβολής από καρκίνο του προστάτη. Πρόσφατα, επαληθεύτηκε η ισχυρή ανασταλτική επίδραση του λυκοπένιου στην ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων.
Βρέθηκε, ότι το λυκοπένιο παρεµποδίζει τη µετατροπή των µεταλλαξιογόνων
συστατικών των τροφίµων σε ετεροκυκλικές αµίνες και ταυτόχρονα εµφανίζει ισχυρά αντιοξειδωτικά χαρακτηριστικά.
Εκτός από τον καρκίνο του προστάτη το λυκοπένιο έχει αποδειχθεί ότι βοηθά στην πρόληψη και άλλων µορφών καρκίνου, όπως του πνεύµονα, του στοµάχου, του πρωκτού και του µαστού. Μάλιστα, η πρόσληψη µεγάλης ποσότητας λυκοπένιου φαίνεται ότι µειώνει το συνολικό κίνδυνο καρκίνου κατά περίπου 40%. Αντίθετα χαµηλά επίπεδα λυκοπένιου σχετίζονται µε αυξηµένο κίνδυνο καρκινογένεσης. Για παράδειγµα, οι καπνιστές έχουν χαµηλά επίπεδα λυκοπένιου, λόγω υψηλού οξειδωτικού στρες και ταυτόχρονα εµφανίζουν τετραπλάσιο κίνδυνο προσβολής από καρκίνο του πνεύµονα.
Λυκοπένιο κατά των καρδιαγγειακών παθήσεων Η διατροφική αξία του λυκοπένιου δεν περιορίζεται στην πρόληψη του καρκίνου.
Προσφέρει επίσης προστασία κατά της οξείδωσης των LDL και προστατεύει τις
αρτηρίες από το σχηµατισµό πλάκας. Μια πρόσφατη Ευρωπαϊκή µελέτη συνέκρινε τα επίπεδα του λυκοπενίου ανδρών που είχαν µόλις υποστεί την πρώτη τους καρδιακή προσβολή, µε αυτά υγιών εθελοντών. Οι άνδρες που είχαν υψηλότερα επίπεδα λυκοπένιου είχαν µισές πιθανότητες να υποστούν έµφραγµα σε σχέση µε όσους είχαν χαµηλότερα.
Λυκοπένιο για ισχυρότερο ανοσοποιητικό σύστηµα
Οι τελευταίες έρευνες για το λυκοπένιο δείχνουν ότι ασκεί θετική επίδραση και στο ανοσοποιητικό σύστηµα. Σε µια µελέτη, όσες γυναίκες έτρωγαν τοµατοπολτό καθηµερινά, για είκοσι µία ηµέρες, είχαν υψηλότερα επίπεδα λυκοπένιου στο αίµα, από αυτές που ακολουθούσαν δίαιτα χωρίς ντοµάτες. Τα λευκά αιµοσφαίρια αυτών που έτρωγαν ντοµάτες ήταν πολύ ανθεκτικότερα στις οξειδωτικές βλάβες — κατά 33 έως 42%.
Λυκοπένιο κατά της γαστρίτιδας
Πρόσφατα έγινε λόγος για την προστατευτική επίδραση του λυκοπένιου στην οξεία γαστρίτιδα, σε πειραµατόζωα, όταν χορηγείται σε ηµερήσια δόση 0.2 mg/kg βάρους.
Ωστόσο, σηµειώνεται ότι σε υψηλότερες ή χαµηλότερες δόσεις µειώνονται
σηµαντικά οι γαστροπροστατευτικές ιδιότητες του λυκοπένιου.
Το λυκοπένιο στη ντοµάτα και τα προϊόντα της
Το προσλαµβανόµενο µέσω της διατροφής λυκοπένιο είναι πιο πολύτιµο αν έχει υποστεί επεξεργασία. Πρόσφατη µελέτη για τη σταθερότητα και τη βιοδιαθεσιµότητα του λυκοπένιου, έδειξε ότι παρέµειναν αµετάβλητες κατά την κατεργασία της ντοµάτας, για την παρασκευή χυµού ή πολτού, αλλά και κατά την αποθήκευση τουλάχιστον για 12 µήνες, σε θερµοκρασία περιβάλλοντος. Επιπλέον, ο χυµός ντοµάτας σε μαγειρικές θερµοκρασίες, παρουσία ελαίου, θεωρείται σηµαντικής διατροφικής αξίας, ενώ η ανθρώπινη υγεία ωφελείται περισσότερο όταν το λυκοπένιο προέρχεται από διαιτητικές πηγές, οπότε απορροφάται ευκολότερα.
Σύσταση υγείας: µαγειρεµένες ντοµάτες µε ελαιόλαδο.
Αναφορές από τον Αµερικανικό Οργανισµό Υγείας το 2003, υπογραµµίζουν ότι τα στοιχεία τόσο από εργαστηριακά πειράµατα όσο και από επιδηµιολογικές έρευνες στην περιοχή της Μεσογείου, αποδεικνύουν το χαµηλότερο κίνδυνο που συνδέει τη διατροφή πλούσια σε λαχανικά, φρούτα και µαγειρεµένες ντοµάτες µε ελαιόλαδο, µε χρόνιες παθήσεις όπως η στεφανιαία νόσος και µορφές καρκίνου όπως του µαστού, στοµάχου, ουροδόχου κύστεως - προστάτη, παχέως εντέρου, καθώς και από καρκίνους της στοµατικής κοιλότητας, του λάρυγγα και του οισοφάγου. Τα λιπίδια ορού, καθώς και η οξείδωση των LDL, µειώνονται σηµαντικά, µετά την κατανάλωση παραγώγων ντοµάτας που περιέχουν λυκοπένιο. Μοιραία, οι συστάσεις για τη βελτίωση της δηµόσιας υγείας, δεν θα µπορούσαν παρά να προτείνουν αυξηµένη κατανάλωση λαχανικών, φρούτων και ιδιαίτερα µαγειρεµένων ντοµατών µε ελαιόλαδο. Το λυκοπένιο, όπως και η β-καροτίνη, απορροφάται καλύτερα σε συνδυασµό µε διατροφικό λίπος, π.χ. ελαιόλαδο, σε υψηλή θερµοκρασία, ώστε να απελευθερώνεται ευκολότερα από τη ντοµάτα. Για το λόγο αυτό η καλύτερη πηγή λυκοπένιου είναι η µαγειρεµένη ντοµάτα και φυσικά η σάλτσα ντοµάτας µε ελαιόλαδο. Παράλληλα, είναι αυτονόητο ότι ο συνδυασµός των αντιοξειδωτικών ιδιοτήτων του λυκοπένιου και του ελαιολάδου, όπου από µόνο του αποτελεί µία εξαιρετικά σηµαντική τροφή για την ανθρώπινη υγεία, αποδίδει ένα πραγµατικό κοκτέιλ ευεξίας, αντιγήρανσης και µακροβιότητας.


















